De spoormannen, bewerkers van Europa

 In de 19e eeuw al

Inderdaad, een hele tijd vóór de Europese instellingen ontstonden, kenden de verschillende spoorwegmaatschappijen op het vasteland reeds bepaalde samenwerkingsvormen die erop gericht waren het verkeer tussen verschillende netten, zowel nationaal als internationaal, te bevorderen.

In de 19e eeuw al, lang voor de opkomst van het moderne weg- en luchtverkeer, kende men bepaalde internationale reizigerstreinen, alsook de uitwisseling van goederen over de grenzen heen. Zo bijvoorbeeld, en het is een bekend voorbeeld, kon de Internationale Slaapwagenmaatschappij in samenwerking met de netten dank zij de Orient-Express en andere prestigetreinen de reizigers de mogelijkheid bieden om hun horizon meer en meer te verruimen...

 Een internationale samenwerking

Naarmate de nationale netten werden opgericht en er zich verschillende ontwikkelingen voordeden, zijn de spoorwegen er zich bewust van gebleven dat het noodzakelijk was internationale relaties te onderhouden en uit te breiden en daartoe samen te werken. Verschillende internationale instellingen en instrumenten werden in het leven geroepen om de veelvuldige problemen van het internationaal verkeer op te lossen en om het verloop en de ontwikkeling ervan te verbeteren: bouwnormen voor infrastructuur en materieel, exploitatienormen, handels- en tariefvoorwaarden enz.

Het merendeel van deze instrumenten is trouwens niet strikt aangepast aan de aardrijkskundige structuren van het Europa van de Tien. Eerst en vooral omdat ze vaak al voor de Europese Gemeenschap bestonden, maar ook omdat ze om verschillende redenen eveneens betrekking hebben op bepaalde netten buiten de Gemeenschap. Zo is b.v. Zwitserland, dat geen lid van de Europese Gemeenschap is, toch aangesloten bij talrijke internationale spoorweginstellingen, o.a. wegens zijn centrale ligging op de kaart van de Europese verkeerswegen.

 Enkele instellingen

We hebben geenszins de bedoeling de hele lijst af te drukken; daarom vermelden we enkele van de belangrijkste instrumenten of instellingen van het internationale spoorwegverkeer die de netten en landen van West-Europa rechtstreeks aanbelangen:

• de in 1922 opgerichte UIC, de Internationale Spoorwegunie, die de opdracht kreeg de samenwerking tussen de verschillende leden, waaronder een groot aantal Europese, te coördineren;
• de CEH, de Europese reizigerstreindienstconferentie, sinds 1872 en de CEM, de Europese goederentreindienstconferentie sinds 1924; deze conferenties regelen het verkeer en stellen de dienstregelingen en/of de samenstelling van internationale treinen vast;
• de Conferentie betreffende technische eenheid van de spoorwegen, die sinds 1882 regels uitvaardigt waaraan de spoorlijnen en het rollend materieel voor de internationale doorvoer moeten beantwoorden;
• de in 1921 gestichte Internationale Wagenunie, die het RIV (Reglement voor het wederzijds gebruik van wagens in internationaal verkeer) opstelde en de even oude Internationale unie voor rijtuigen en bagagewagens, die het RIC (Reglement voor het wederzijds gebruik van rijtuigen en bagagewagens in internationaal verkeer) uitvaardigde;
• het Internationaal verdrag betreffende het goederenvervoer per spoorweg (CIM) van 1890, in 1923 gevolgd door het Internationaal verdrag betreffende het vervoer van reizigers en bagage per spoorweg (CIV) met hun uitvoerend orgaan, het CIT (het Internationaal comité voor het vervoer per spoorweg);
• de in 1953 gestichte Europese wagengemeenschap EUROP, die de gemeenschappelijke exploitatie mogelijk maakt van een groot aantal wagens dat tot verschillende Europese netten behoort;
• de in 1956 opgerichte maatschappij EUROFIMA, die moet zorgen voor de internationale financiering van bestellingen van gestandaardiseerd spoorwegmaterieel bestemd voor de gemeenschappelijke exploitatie door de netten;
• de in 1957 tot stand gekomen groepering TEE, die aan de basis ligt van deze wereldvermaarde prestigedienst, al raakt hij thans een beetje op de achtergrond ten voordele van de intercity’s;
• de in 1949 gestichte samenwerkende vennootschap INTERFRIGO, die de ontwikkeling van internationale transporten onder geleide temperatuur als doel heeft; haar zustermaatschappij INTERCONTAINER, die zich bezighoudt met het internationaal vervoer van containers;
• de groep der Tien, die voor de netten van de 10 lidstaten van de EEG de werkzaamheden van de Europese instellingen volgt en zich inspant om de gemeenschapsregels te laten toepassen, waardoor de spoorwegen de plaats kunnen behouden die ze in het moderne transportstelsel rechtmatig toekomt.

 Concrete verwezenlijkingen...

De Europese actie en samenwerking van al die netten in instellingen krijgt elke dag vorm in het ononderbroken verkeer van erg talrijke internationale reizigers- en goederentreinen, die voor een groot deel tot de menselijke en economische ontwikkeling van de Europese Gemeenschap bijdragen. Deze samenwerking blijkt b.v. uit de uitwerking van tarieven en de verkoop van rechtstreekse biljetten (van begin- tot eindpunt) met financiële compensatiemechanismen tussen de netten. Verder uit de internationale reservering van zit-, lig- of bedplaatsen. Ook nog uit de wederzijdse uitwisseling van krachtvoertuigen en het gemeenschappelijk gebruik van een aanzienlijk deel van het getrokken materieel, wat bepaalde samenstellingen kan opleveren die nogal bont te noemen zijn...

 ... voor Europa

Onophoudelijke bewegingen van treinen, reizigers en goederen...

Door de netten en hun samenwerkingsinstellingen heen en dank zij de spoormannen die er de ziel van zijn, vormen de spoorwegen van de EEG-landen wel degelijk een essentiële pijler van de Gemeenschap, ten dienste van de bevolking en de economische bedrijvigheid ervan.