De turbotreinen van de CN

Wij hebben allen een spoorweg gekend, die goeie ouwe vervoerder, welke er prat op ging het veiligste en comfortabelste vervoermiddel te zijn. Thans beleven wij de opkomst van een andere, een wonder van kunst en mechanica, die, hoewel hij de hoedanigheden van zijn voorganger blijft behouden, er bovendien op staat een van de snelste vervoerders te zijn.

Wij hoeven wellicht niet te herinneren aan de prestaties van sommige treinstellen van de Trans-Europ-Express, aan die van de Duitse, Franse, Italiaanse en Amerikaanse exprestreinen, of aan die van de duizelingwekkende Tokaïdo. Vandaag treedt Canada in het strijdperk. De C.N. meldde de plechtige ingebruikneming, in oktober a.s., van vijf ultra-snelle treinen bestemd voor het reizigersverkeer op de lijn Montreal-Toronto. Het gaat hier om vijf motortreinstellen, met rijdbaarheid in beide richtingen, van zeven rijtuigen (twee motorwagens met panoramisch koepeldak en vijf tussenliggende rijtuigen) die voortbewogen worden door vier gasturbines. Die turbotreinen, welke in de omgangstaal reeds “turbo’s” genoemd worden, zijn met de meest geperfectioneerde elektronische inrichtingen uitgerust. Voorzien van een gladde, gestroomlijnde romp en versierd volgens de allerlaatste modesnufjes, zullen ze met een gemiddelde snelheid van 135 km per uur rijden; op sommige plaatsen van het traject zullen ze een commerciële snelheid van 153 km/h bereiken, terwijl de maximale snelheid die hun turbine kan ontwikkelen, ongeveer 200 km/h bedraagt. De afstand Montreal - Toronto, die ongeveer zeshonderd kilometer bedraagt, zal aldus afgelegd worden in drie uur en negenenvijftig minuten (gemiddelde snelheid: 108 km/h), dit is een uur minder dan de sneltreinen.

De uitvoering van deze avant-gardetreinen werd toevertrouwd aan de Montreal Locomotive Works, de grootste Canadese fabrikant van tractiematerieel. Toen de C.N. zich begonnen uit te rusten met diesellocomotieven, had die maatschappij een omvangrijk programma uitgevaardigd voor onderzoekingen en modernisering, dat tot gevolg had dat de Confederatie een der eerste naties was die volledig naar de dieseltractie overschakelde. Die firma was ook de eerste in Canada die het bouwen van metrorijtuigen aanpakte; bestemd voor Toronto waren die rijtuigen de lichtste ter wereld en betekenden ze op dat ogenblik een ware revolutie in de kunst van het aluminiumlassen.

De Montreal Locomotive Works heeft het nieuwe rollend materieel vervaardigd volgens een contract met de United Aircraft. De turbo’s worden eerst geleverd aan de United Aircraft die ze bedrijfsklaar maakt en ze daarna aan de Canadese Spoorwegen overdraagt. Deze laatste gebruiken de turbo’s volgens de bepalingen van een huur-onderhoudseontract met de United Aircraft, dat aan de Canadian National de mogelijkheid verleent het materieel te kopen tegen een prijs die ongeveer overeenstemt met die van acht jaar huur.

De turbotreinen van de Canadian National betekenen ontegensprekelijk een van de grootste vorderingen die in de spoorwegtechnologie gerealiseerd werden. De gasturbines waardoor ze aangedreven worden, met mechanische transmissie op de assen, zijn dezelfde als die van de vliegtuigen; ze zijn vervaardigd door de United Aircraft te Longueuil, in de provincie Quebec. Het gaat om een turbine met enkelvoudige stap, ST6 genoemd - van de familie der motoren Pratt en Whitney Aircraft. Deze ST6, een technisch wonder, weegt slechts 150 kg en kan tot 550 pk ontwikkelen! Zij wordt overigens aangewend voor verschillende machines, waaronder uiterst snelle sneeuwruimers en machines voor het openbreken van olieputten. Het is een uiterst geruisloos toestel, daar de ingenieurs er speciaal zorg voor gedragen hebben het geluid te dempen door de organen die een hoog toerental ontwikkelen in het hart van het motoraggregaat te plaatsen. Het aandrijvingsgedeelte van de turbine kan gemakkelijk gedemonteerd worden om elke controle mogelijk te maken. De luchtinlaat wordt beschermd door een zeefrooster, wat het binnendringen van vreemde voorwerpen verhindert. Zoals alle gasturbines, moet de ST6 niet verwarmd worden. Zij kan aanzetten bij een temperatuur van 60° onder het vriespunt en in minder dan een minuut op volle kracht draaien. Wanneer de treinstellen twee aan twee gekoppeld zijn [1], zullen de turbotreinen o. a. vier motorrijtuigen met in het totaal acht gasturbines bevatten. Twee andere turbines zullen de energie leveren die de trein o. m. nodig heeft voor de verlichting en de klimaatregeling.

Om het gewicht nog meer te beperken heeft men het draaistel met dubbele as van het klassieke materieel vervangen door een enkele as, behalve aan de uiteinden van de motorrijtuigen. De nieuwe ophanging van de turbotreinen geschiedt met hangdraden. In de bochten hellen de rijtuigen eerder naar binnen dan naar buiten, dit in tegenstelling met het rollend materieel van het conventionele type. De nieuwe treinen zijn dichter bij de rails. Dank zij hun lager zwaartepunt, hun ophanging met hangdraden en de draaibare assen kan de trein de bochten nemen met een snelheid die 30 % hoger ligt dan de snelheid die normaal voor de klassieke rijtuigen toegestaan is.

Lichter, krachtiger, sneller en economischer dan de gewone treinen, zullen de turbo’s eveneens comfortabeler zijn. Elke “tandem” zal twee rijtuigen met koepeldak, twee “clubrijtuigen”, zes “coachrijtuigen”, twee “café-rijtuigen” en twee “barrijtuigen” met koepeldak bevatten. Op het gebied van het comfort hebben de bouwers overigens met nieuwe snufjes uitgepakt: zetels met beweegbare rugleuning, indirecte verlichting, leeslampen die op elke zetel kunnen in- of uitgeschakeld worden. Langs ventilatie-openingen in het plafond wordt naar behoeven koude of warme lucht aangevoerd, terwijl de lucht door zuigtoestellen van rook gezuiverd wordt. In heel de trein wordt bovendien een constante druk gehouden om hem te beveiligen tegen stof, sneeuw, warmte of koude. Ten slotte, zullen de 660 gebruikers op een onberispelijke bediening kunnen rekenen. In de clubrijtuigen zullen stewards en hostessen de reizigers hun eetmalen en consumpties opdienen op een presenteerblad. De reizigers van de “coachrijtuigen” zullen warme of koude gerechten kunnen halen in het café en ze op hun plaats gebruiken. Bij elke zitplaats, die opgevat is als een afzonderlijke zetel, hoort een opklapbare tafel.

Wij weten dat de spoorweg het veiligste vervoermiddel is; wij weten eveneens dat hij terecht trots is op die faam. Met de turbo’s van de Canadian National zal hij daar beslist geen afbreuk aan doen. Als ware parels van lichtheid en elegantie, voldoen deze schokvrije treinen niettemin aan alle normen van stevigheid en veiligheid.

Op 29 oktober, datum waarop de herfstdienstregelingen ingevoerd worden, zullen de turbotreinen in de thans bestaande treindiensten ingeschakeld worden tussen Montreal en Toronto, maar men voorziet dat een of twee turbotreinen reeds einde augustus of begin september op het net zullen rijden.

De nieuwe sneltreinen verschijnen precies op het ogenblik dat de dichtst bevolkte provincies van Canada, Quebec en Ontario, het hoofd moeten bieden aan verkeersproblemen die gewoon ontstellend zijn. Samen met de andere realisaties van de Canadese Spoorwegen, zullen zij bijdragen tot de ontlasting van twee steden die bijna vijf miljoen inwoners tellen.