Homepagina > Het Spoor > Industrie > De steengroeven en de spoorwegen (I)

De steengroeven en de spoorwegen (I)

C. Lokker.

dinsdag 12 mei 2009, door rixke

Alle versies van dit artikel: [français] [Nederlands]

b) Grint

Grint is samengesteld uit rolstenen van kiezelgesteenten en wordt in ons land uitsluitend gewonnen door het uitbaggeren van de Maas tussen Dinant en Maaseik. Het wordt hoofdzakelijk gebruikt in het bouwbedrijf en men kan allicht begrijpen dat de spoorweg slechts een gering aandeel neemt in het vervoer, gezien het grint rechtstreeks van de baggermolen in de platboomde vaartuigen wordt gestort.

Gelijkaardige materialen worden nog ontgonnen in de vroegere afzetting van de Maas in het oostelijk Kempens plateau alsook langs de Gaumestreek.

Stippen wij ten slotte nog aan dat ons land een groot gebruik maakt van de Nederlandse baggerprodukten die onze steen- en zandgroeven ernstige concurrentie aandoen.

De statistieken van de produktie tonen aan dat het verbruik van zand en grint, dank zij de industriële activiteiten (ijzer- en glasindustrie) en de grote openbare werken, een snelle uitbreiding kennen. Er valt evenwel op te merken dat de produktie van 1953 tot 1955 merkelijk onderschat werd.

PRODUKTIE VAN GROEFZAND IN T
Zand ertsindustrie Zand voor glasfabrieken Zand voor de bouw Allerhande zand Total Index
1953 564.000 756.000 1.248.000 432.000 3.000.000 100,0
1954 552.000 660.000 1.308.000 492.000 3.012.000 100,4
1955 696.000 828.000 1.320.000 662.000 3.456.000 115,2
1956 828.000 1.068.000 1.740.000 672.000 4.308.000 143,6
1957 828.000 990.000 1.764.000 732.000 4.314.000 143,8
1958 684.000 1.080.000 1.440.000 612.000 3.816.000 127,2
1959 780.000 1.044.000 1.812.000 732.000 4.368.000 145,6
1960 936.000 1.176.000 2.028.000 900.000 5.040.000 168,0
1961 976.000 1.189.000 2.713.000 1.051.000 5.929.000 184,3
PRODUKTIE IN TON BEKOMEN DOOR BAGGEREN
Zand Grint Totaal Index
1953 184.800 1.140.000 1.324.800 110,0
1954 187.200 1.092.000 1.279.200 96,6
1955 207.600 1.452.000 1.659.600 125,3
1956 307.200 1.692.000 1.999.200 150,9
1957 279.600 1.608.000 1.887.600 142,5
1958 381.600 1.716.000 2.097.600 158,3
1959 685.200 2.472.000 3.067.200 231,5
1960 682.800 3.084.000 3.766.700 284,3
1961 567.200 3.357.000 3.924.200 296,2

D. Klei en vuurvaste grondsoorten

Klei is een sedimentgesteente dat gekenmerkt wordt door zijn plasticiteit en een zeer fijne korrel. Hij is hoofdzakelijk samengesteld uit kristalwater houdende aluminiumsilicaten die tal van onzuiverheden bevatten zoals kwarts, metaaloxyden en -sulfiden, calciumcarbonaten en -sulfaten, welkte verschillende eigenschappen bepalen. De kleiafzetting kan het gevolg zijn van zee-, rivier- of meeraanslibbingen of voortkomen van de eenvoudige verwering ter plaatse van de veldspaatachtige porseleinaarde.

Porseleinaarde is witte klei bestemd voor de fabricatie van plateelwerk en keramiek, voor de scheikundige industrie (vul- en kleurstof) en voor het vervaardigen van witte cement. Zij wordt opgedolven in de Tussen-Samber-en-Maas-streek.

De plastische grondsoorten die verschillende categorieën van tamelijk edele klei omvatten - hiertoe behoren o.m. de plastische grondsoorten ontgonnen in de streek van Baudour-Hautrage - bezitten een hoge plasticiteit en een aanzienlijk siliciumgehalte (keramiek en vuurvaste producten). Die van de Condroz (tussen Andenne en Dave) komen voort van de oplossing van leisteen in de wateren van vroegere meren (keramiek en vuurvaste produkten). In de streek Tussen-Samber-en-Maas (Oret, Bioul, Biesme) liggen de plastische grondsoorten in de nabijheid van zand (plateelwerk en vuurvaste produkten bestemd voor de bekleding van ovens en hoogovens).

Porselelnaarde en plastische grondsoorten geven aanleiding tot verspreide vervoeren waarin de spoorweg zijn aandeel heeft. Inderdaad, de keramiek- en plateelindustrie hebben behoefte aan zorgvuldig gekozen mengelingen voor de samenstelling van hun porseleinlemen. Ook wordt er tamelijk veel veldspaatgesteente ingevoerd, te meer daar de glasfabrieken er een aanzienlijk gebruik van maken.

Gewone klei wordt hoofdzakelijk gebruikt voor het vervaardigen van bakstenen. Naargelang van de belangrijkheid van de lagen kan het hier gaan om een ambachtelijke dan wel een industriëlle (Rupel) exploitatie. Klei van hoge hoedanigheid (ieperiane klei) wortdt gebruikt door de pannenbakkerijen. In dit laatste geval wordt het produkt ter plaatste verwerkt en is er geen vervoer mee gemoeid. De spoorweg vervoert, daarentegen, een belangrijke hoeveelheid klei en leisteen naar de cementfabrieken.


Bron: Het Spoor, november 1962

Portfolio


[1Overstromingen in Nederland en in België.

[2Wereldtentoonstelling.

[3Wereldtentoonstelling.