Homepagina > Het Spoor > Technieken > Brugge heeft primeur

Brugge heeft primeur

E. F.

dinsdag 9 februari 2010, door rixke

Alle versies van dit artikel: [français] [Nederlands]

Onder deze titel publiceerde een dagblad, vorig jaar, een artikel over de nieuwe elektronisch gestuurde treinaanwijsinstallatie van het station Brugge.

Als vaste medewerker van een tijdschrift voor spoorwegpersoneel ga je bij het lezen van zo’n artikel dan wel even lachen als een boer die kiespijn heeft omdat het gras weer eens voor je voeten werd weggemaaid. In afwachting dat je dan zelfde mogelijkheid krijgt het nieuws in je eigen kolommen ruchtbaar te maken, troost je je, eerst met de gedachte dat de abonnees niet allemaal Bruggelingen en bovendien krantelezers zijn en, verder, met het argument dat een maandblad niet in de frontlijn van de actualiteit kan vechten.

Dat zo’n nieuws uit eigen huis ondertussen, om zeer uiteenlopende redenen, flink afgekoeld is, lijkt ons allerminst een bezwaar om je eindelijk, zij het dan dus al heel wat minder actueel, te laten uitleggen hoe de nieuwe treinaanwijzers vooral meer informatie verschaffen. En dat gebeurt dan hierna. Het artikel werd geschreven door technisch inspecteur E. Florijn. Wij danken hem voor zijn bereidwilligheid en voegen hier graag aan toe dat het niet zijn fout is dat wij de actualiteit nahinken.

 Een modern bedrijf

De reizigers op een meer aangepaste en, derhalve, degelijkere manier informatie verschaffen, kan beslist nog steeds als een welkome vooruitgang worden beschouwd.

In het licht van die waarheid mag dan ook worden gezegd dat onze Maatschappij, toen ze besliste een nieuwe, volledig elektronisch gestuurde treinaanwijsinstallatie voor het station Brugge te bouwen, eens te meer een belangrijke stap in de richting van de modernisering van haar bedrijf zette.

Hier sneuvelde dus het oude vertrouwde handbediende treinmeldersysteem met bedrukte platen. Zelfs zij die het bestaande systeem sympathiek vonden, zullen al na een eerste kennismaking met het nieuwe moeten toegeven dat de klant, die dan toch koning is, nu beter gediend wordt.

Bij de overstap van een handbediend systeem naar een computergestuurde installatie diende er wel rekening te worden gehouden met enkele criteria, waaronder de belangrijkste waren dat:

  • de installatie volautomatisch zou worden gestuurd;
  • ze zou worden gebouwd met een maximale gebruikmaking van de beschikbare en beproefde toptechnologische kennis, vooral dan op het stuk van de toegepaste elektronica;
  • er, in samenwerking met de Exploitatie, tegemoet werd gekomen aan de vereisten waaraan zowel voor het personeel als voor de cliënteel, op het stuk van de exploitatie moet worden voldaan.

Streefdoel hierbij was dat alles tot stand brengen in een meer gestandaardiseerde uitvoeringsvorm, die richtinggevend zou zijn bij de bouw van analoge installaties in andere stations. Op die manier hoopte men, uiteindelijk, de bouw en de exploitatiewijze van dergelijke installaties te kunnen rationaliseren, Als je daarbij dan nog bedenkt dat zo’n installatie ook bruikbaar moet kunnen zijn voor, bijvoorbeeld, de stations van de Noord-Zuidverbinding, dan krijg je meteen een idee van de omvang van een dergelijke opgave.

 De nieuwe installatie

Al die elementen samen waren dus bepalend voor het definitieve uitzicht van de installatie die bestaat uit een algemeen aanwijsbord,treinaanwijstoestellen die zich in de stationstunnel bevinden en treinaanwijstoestellen die op het perron opgesteld zijn,

 Algemeen aanwijsbord

Het algemeen aanwijsbord is opgesteld in de wachtkamer en verstrekt de reizigers een eerste aanwijzing.

Dit aanwijsbord vermeldt, in chronologische volgorde, d.w.z, in de volgorde van hun vertrekuur, de eerste twintig treinen die uit het station vertrekken. Per regel krijgt de reiziger al de gegevens die betrekking hebben op een bepaalde treinrit, Gelezen van links naar rechts zijn dat: het vertrekuur, de bestemming, de aard van de trein, het nummer van het spoor vanwaar de trein vertrekt en eventueel, zijn vermoedelijke vertraging waarop overigens de aandacht wordt gevestigd door een rode flikkerlamp.

Dank zij dit aanwijsbord is de reiziger één goed uur vooraf ingelicht over de werkelijke volgorde waarin de treinen uit het station vertrekken. Een dergelijke aankondiging heeft iets geruststellends, vooral voor de reiziger die weinig vertrouwd is met de overvloed van keuzemogelijkheden die hem in een groot station worden geboden. Het vereenvoudigt immers het antwoord op zijn vraag: „Met welke trein?”.

Zijn keuze wordt bovendien nog vergemakkelijkt door het onderscheid dat er wordt gemaakt tussen treinen voor binnenverkeer en treinen voor internationale verbindingen: de bestemming van internationale treinen wordt in het rood vermeld.

Algemeen aanwijsbord, opgesteld in de wachtkamer, dat de reizigers een eerste informatie verstrekt.

 Treinaanwijstoestellen in stationstunnel

Met de informatie die onze reiziger in de wachtkamer opgestoken heeft, kan hij natuurlijk „veilig en zeker” zijn trein halen. Maar ja, de weg van de wachtkamer naar het perron is in grote stations vaak lang, zodat een enigermate verstrooide reiziger ruimschoots de tijd heeft om een of ander element van de opgedane informatie te vergeten, Bovendien denken heel wat reizigers dat je nog altijd beter te veel dan te weinig geïnformeerd bent. Daarom werd er aan de voet van elke trap die toegang verleent naar het perron een ander type treinaanwijzer geplaatst.

Treinaanwijstoestel in de stationstunnel aan de voet van de trap die toegang verleent naar het perron, dat de reiziger de bevestiging geeft van de informatie die hem al in de wachtkamer werd verstrekt.

Zoals op de foto te zien is, heeft zo’n treinaanwijzer een informatiepaneel dat uit twee duidelijk onderscheiden delen bestaat: het bovenste deel vermeldt de gegevens over de gewenste treinrit. De reiziger krijgt aldus de bevestiging van de informatie die hem al in de wachtkamer werd verstrekt. Hier zal hij dus op „zijn” trein kunnen stappen.

Het onderste deel van de treinaanwijzer vult die informatie aan met allerlei inlichtingen over het precieze verloop van de treinrit, nl. de stations waar de trein stopt of niet stopt, de volgorde van de rijtuigen - bijv. de „eerste twee rijtuigen met bestemming Aarlen” enz. Onze reiziger kan gerust zijn: hij is op weg naar het goede „spoor”.

 Treinaanwijstoestellen op de perrons

Mocht onze reiziger nu, terwijl hij zich op de roltrap naar het perron laat tillen, door enige twijfel overvallen worden of mocht er op het laatste nippertje een wijziging komen in de informatie die hij tot dan toe kreeg, dan is er bij aankomst op het perron een derde treinaanwijstoestel dat met op grote afstand leesbare teksten zijn laatste twijfel wegneemt of hem over de inmiddels ingetreden wijziging inlicht. Dit perronaanwijstoestel vermeldt, tot hij vertrekt, al de aankondigingen betreffende de ingewachte trein, nl. zijn bestemming, zijn aard en zijn vertrekuur,

653
Perronaanwijstoestel met alle inlichtingen betreffende de ingewachte trein.

Indien nu, om de een of andere reden, de informatie die onze reiziger al bij herhaling over „zijn” trein kreeg, op het allerlaatse nippertje diende te worden gewijzigd, dan wordt hij daarvan door hetzelfde aanwijstoestel aan de hand van een aangepaste tekst in kennis gesteld, bijv, „Verspoord naar spoor X”.

Zoals in het verleden worden de visuele aanduidingen die natuurlijk „zichtbaar” blijven zolang ze van toepassing zijn, verder begeleid door mededelingen die via de geluidsinstallatie worden omgeroepen. De mogelijkheden van zo’n perrontreinaanwijstoestel zijn evenwel ruimer dan die elementaire aankondiging betreffende een welbepaalde trein. Inderdaad, dit toestel heeft nog andere aankondigingen in zijn mars, bijv. „Doorgaande trein” - „Aansluiting met autobus” - „Niet instappen” en dies meer.

Samenvattend zou je dus kunnen zeggen dat die verspreid opgestelde toestellen, waarvan het eerste in de rij informatie verstrekt welke, daarna, door de volgende toestellen wordt bevestigd en, soms, aangevuld en/of gecorrigeerd, dat die toestellen dus de reiziger op zijn weg naar de juiste trein begeleiden.

 ’n Veelzijdige installatie

Het grote voordeel van de nieuwe installatie bestaat o.m. in haar onbeperkte mogelijkheden om bij gewijzigde exploitatie, de mededelingen aan de reizigers te visualiseren of aanschouwelijk te maken. Dank zij die eigenschap mag worden verwacht dat de installatie een nuttig werkinstrument zal zijn voor het stationspersoneel. Bovendien zal ze wel, zoals overigens alle menselijke uitvindingen, voor perfectionering vatbaar zijn.

Er mag hier dan ook al verklapt worden dat er, bijv, voor de installaties in de stations van de Noord-Zuidverbindingen, gedacht wordt aan het opstellen van bijkomende treinaanwijstoestellen die de reizigers zullen inlichten over de samenstelling van de internationale treinen, de aansluitingen alsmede over de volgorde van de verschillende rijtuigen in treinen voor buitenlands verkeer.

 Techniek voor beginners

Hoewel wij beseffen dat wij hier geen cursus technologie moeten geven, willen wij ten behoeve van de weetgierige reiziger de nieuwe computergestuurde treinaanwijzers van het station Brugge toch even in grote trekken omschrijven. Gemakshalve beginnen we met het eindprodukt, nl. het weergeven van de teksten dat, laten we maar meteen zeggen, gebeurt door middel van alfanumerieke modulen, zoals die dingen in vakjargon heten. In gewone mensentaal betekent zulks dat woorden en/of getallen worden gevormd door, naast elkaar, letters en/of cijfers te laten verschijnen. Samen vormen die woorden en/of cijfers dan de gewenste aankondiging. Dank zij dit alfanumerisch systeem krijgen we een up to date installatie die in staat is, zonder enige onderbreking, de tekstwijzigingen door te voeren die vanwege bijzondere omstandigheden nodig mochten zijn.

De installatie zelf wordt volautomatisch gestuurd en bestendig gecontroleerd. Beide functies worden uitgevoerd door twee computers waarvan de ene volautomatisch de reserve is van de andere.

De bediening van de installatie wordt waargenomen door het stationspersoneel dat al de gegevens betreffende de loop van de treinen, het zogenoemde „seizoenprogramma treinen”, in het geheugen van de computer stopt. Daartoe bedient dit personeel zich van een teletypeklavier dat als randapparatuur toegang verschaft tot het geheugen van de computers.

Eenmaal zover kan worden volstaan met elke dag het „dagtype treinen” te kiezen om de treinen die op die bepaalde dag rijden door de computer uit dat „seizoenprogramma treinen” te laten uitlezen en ze, vervolgens, op de gepaste manier door de aanwijsapparatuur te laten aankondigen.

Vanzelfsprekend kunnen die treinprogramma’s op een even vlotte manier en op elk ogenblik worden gewijzigd.

Vooraf samengestelde „bijzondere teksten” kunnen als gewenste mededelingen aan het publiek worden gebracht via de treinaanwijstoestellen.

Zo gezien lijkt het natuurlijk allemaal heel eenvoudig en krijg je als buitenstaander allicht de indruk dat er niets kan mislopen. Nu, in normale omstandigheden is dat wel zo, maar dat neemt toch niet weg dat de goede werking van de installatie en de weergegeven aanduidingen vanaf het seinhuis van het station discreet maar effectief worden gecontroleerd.

Wij willen dit artikel niet afsluiten zonder hier hulde te brengen aan het stationspersoneel dat de installatie bedient en het technisch personeel dat ze onderhoudt: ten koste van heel wat inspanning zijn zij erin geslaagd zich volledig vertrouwd te maken met deze volkomen nieuwe techniek. Nu was dat blijkbaar wel het minst moeilijke probleem, wat je tenminste zou gaan denken als je weet dat allen die bij die modernisering betrokken waren, als echte spoormannen zegden:„’t Was graag gedaan”.


Bron: Het Spoor, juli 1981