London - York in 2 uur

 Britse High Speed Trains snel en demokratisch

Londen - York (302 km) in 2.05 u.; Londen - Edinburgh (632 km) in 4.37 u.; Edinburgh - Newcasfle (200 km) in 1.39 u.; Aberdeen - Londen (840 km) in 7.36 u. Deze prachtige tijden zetten de snelle Britse dieseltreinstellen, de zogeheten High Speed Trains, moeiteloos neer. Op grote delen van het trajekt rijden ze immers 200 km per uur.

De Britse spoorwegen zijn erg trots op hun High Speed Trains (HST). Niet alleen vanwege het rij- en zitkomfort en de hoge snelheid, maar ook omdat de Inter-City 125 (125 vanwege de 125 mijl per uur) erg demokratisch is. In tegenstelling tot de kwaliteitstreinen (TEE’s en Intercity’s) op het Europees vasteland, is er bij de Britse intercity’s geen sprake van uitsluitend eerste klas of extra toeslagen. Wel wordt in drukke periodes reserveren (33 fr. per zitje) aangeraden, verplicht is het echter niet.

 Wereldrekord

De suksesrijke story van de Inter-City 125 begon in mei 1975 toen de HST voor de eerste keer werd gebruikt in de reizigersdienst tussen Londen en Bristol/Weston-super-Mare. Het was een begin van een nieuw spoorwegtijdperk waaraan vele jaren studie en proeven waren voorafgegaan.

Een van de talrijke testritten met de prototype HST bracht Britisch Rail in het bezit van het wereldrekord dieseltraktie. Op 12 juni 1973 werd een top van 229 km/u. gehaald, zo’n 13 km/u. sneller dan het in 1939 door de Deutsche Reichsbahn neergezette rekord.

Op 4 oktober 1976 ging de HST-dienst van Londen Paddington naar Bristol en Zuid-Wales op volle toeren draaien. Op de lijn naar Bristol wordt op 172 van de 190 km 200 km/u, gereden. De Britse spoorwegen dienden hiervoor geen hoge kosten te maken. Op enkele plaatsen werd de baan rechtgetrokken, het ballastbed vernieuwd en het seinstelsel bij splitsingen aangepast. Omdat de lijn tamelijk lange blokken heeft, was een verdere aanpassing niet nodig. Een automatische treinbeïnvloeding kontroleert de waakzaamheid van de tweekoppige bemanning. De vakbonden bedongen dat de HST’s door twee machinisten moeten worden gereden.

 Meer reizigers

De snelle dieseldienst van Londen naar Bristol en Zuid-Wales en terug sloeg direkt aan. Het reizigersverkeer steeg met 15 th. Aangemoedigd door dit fraai sukses besloot British Rail het HST-aanbod uit te breiden.

In mei 1978 verschenen de eerste HST’s in het Eastern Region (oostelijk net) tussen Londen King’s Cross en de Schotse hoofdstad Edinburgh met takken naar Leeds en Aberdeen. Op 20 augustus 1979 ging een volledige en frekwente HST-dienst van start. Ook op de oostelijke kustlijn werd aangetoond dat er voor frekwente, komfortabele en snelle treindiensten klanten zijn: 20 th. reizigerswinst en, wat leuk meegenomen is, 40 th. meer inkomsten.

De HST is tussen Londen en Schotland een echte “journey shrinker”, (reisverkorter), zoals aangeprezen in talrijke advertenties. De befaamde Flying Scotsman doet 40 minuten minder over de 632 km en rijdt met slechts één stop in Newcastle een gemiddelde van 131 km/u.

Over ruim een derde van het traject kan momenteel 200 worden gereden. In een nabije toekomst komen tracé-verbeteringen klaar die dit getal nog zullen verhogen. Dan zal er weer iets afgeknabbeld worden van de reistijden tussen Londen en Schotland. In september 1979 ging de HST ook rijden op de route van Londen naar Plymouth en Penzance.

British Rail heeft op het ogenblik 73 HST-dieselstellen in huis: 41 voor het westelijk net en 32 voor het oostelijk net. Voor de verbinding Londen - Schotland zijn er momenteel nog 4 stuks in aanbouw. Zopas verstrekte de Europese Investeringsbank aan de Britse spoorwegen een krediet van 25 miljoen pond voor de bouw van nog eens 18 HST’s. Die treinstellen gaan snelle diensten rijden tussen Schotland en Noordoost-Engeland en tussen Schotland en Zuidwest-Engeland en Wales.

De snelle dieselstellen die op het westelijk net rijden, tellen zeven rijtuigen ingesloten door twee motorrijtuigen. In het Eastern Region lopen er acht rijtuigen tussen de twee krachtvoertuigen. De motorrijtuigen zijn beide uitgerust met een motor van 2 250 pk.

Zowel in de rijtuigen 1ste klas (48 plaatsen) als 2e klas (72 plaatsen) beschikt elke reiziger over een goed zittende individuele zetel. Alle rijtuigen zijn met middengang, wat voorstanders van aparte coupes wel jammer zullen vinden. Grote tafels zijn standaard in alle Britse intercity’s. Erg praktisch om je natje en droogje op te zetten, om te schrijven, om schaak te spelen enz. Ook de kinderen vinden zo’n tafel over de volle breedte van de stoelen fantastisch. Tijdens de reis kunnen ze tekenen, met hun autootjes spelen en noem maar op.

 Bier uit het vat

In elke High Speed Train bevindt zich een restauratierijtuig en een buffetrijtuig. In de buffetrijtuigen kunnen de reizigers bier uit de pomp kopen. Dat is uniek in de wereld. De barman tapt gewoon uit zijn vaatje. Dat gerstenat kan worden genuttigd in een “social area” (vergroot balkon) dat echter vanwege de gezelligheid in de “railbar” al gauw te klein bleek. In de HST kun je ook knusjes Engels of kontinentaal ontbijten, middag- en avondmalen. Culinaire hoogstandjes moet je bij British Rail echter niet verwachten. Aan een ontbijt ben je alvast nooit bedrogen. Daar kun je uren mee verder.

Terwijl je 200 km per uur rijdt, kun je ook een demokratisch hapje nuttigen. Een kopje koffie of tee met een koekje of een plakje cake, een biertje, een slok whisky worden ook op je plaats geserveerd door kleurrijk uitgedoste en vriendelijke obers. HST rijden is zonder meer een aangename bezigheid.

Een dagtochtje vanuit Londen naar York stelt sedert de komst van de HST geen problemen meer. Als je om halfacht in de Britse hoofdstad vertrekt, sta je twee uur later, 300 km. ver, al op het perron in het sfeervolle station van York. De avond-HST van 20.04 u. in York zet je om 22.13 u. weer in Londen af. Terloops, het middeleeuwse York is meer dan een dagtochtje waard.