Waarom rijden de treinen bij ons links en elders rechts

Het is normaal dat, bij de aanleg van de eerste spoorwegen, de “Wegcode” de richting van het treinverkeer beïnvloed heeft. Deze code, die zich door empirische gewoonten liet leiden, was, omstreeks 1835, zeker nog helemaal geen steen des aanstoots voor de wetgevende macht, want het loonde toen niet de minste moeite om zich met verkeersproblemen te bemoeien. De postwagens en andere door paarden voortgetrokken voertuigen die zich, op dat tijdstip, tegen een laat ons zeggen... heel betrekkelijke snelheid verplaatsten, konden onmogelijk zulke verkeersopstoppingen veroorzaken als die welke wij thans kennen. De verplichte richting bestond echter reeds.

Sedert hoelang?

Sommigen beweren dat de Romeinen voor de verplaatsing van hun legioenen een verkeersrichting hadden vastgesteld. “Links” of “rechts”? Geen enkel document uit die tijd geeft een antwoord op deze vraag. Misschien marcheerden de legers van Julius Caesar links van de weg en hebben ze deze gewoonte in Engeland ingevoerd waar de oude tradities behouden bleven... Deze veronderstelling, die ons door de overlevering werd overgebracht, kunnen we echter niet nagaan.

In het Westen zouden de kerkelijke overheden het “rechts houden” afgekondigd hebben ten tijde van de kruistochten toen er een druk verkeer ontstond tussen Europa en het Heilig Land; deze gewoonte zou zich stilaan veralgemeend hebben, behalve in Groot-Brittannië en in Ierland, waar de oude gebruiken bewaard bleven.

Dan kwam het tijdperk van de spoorwegen. Iedereen weet dat de eerste spoorwegen in Engeland werden aangelegd; naar het voorbeeld van het wegverkeer, lieten de Engelse ingenieurs de eerste treinen op het linkse spoor rijden.

Zekere landen van Europa, zoals België, waar de invloed van de Engelse ingenieurs overwegend was bij de aanleg van de eerste lijnen, alsook Frankrijk en Italië, volgden de methoden van Georges Stephenson en namen eveneens de linkerrichting aan. Deze vindt men nog immer terug in de landen en gewezen landen van het Britse Koninkrijk (met uitzondering van Canada), in Zuid-Amerika, Egypte, China, Japan, op de spoorwegen van Noord-Spanje en in andere Europese landen: Oostenrijk, Hongarije, Portugal, Zwitserland, Zweden...

Het “rechts houden”, daarentegen, is in zwang in Canada, de Verenigde Staten (met uitzondering van de “Chicago and North Western”), Rusland, Turkije, en dichter bij ons, in Denemarken, Finland, de Scandinavische landen, Duitsland, Nederland; men vindt het ook op ons net tussen de Duitse grens en de stations Montzen en Herbesthal en tussen de Nederlandse grens en het station Wezet. Ook in Spanje, op het net “Madrid - Taragone - Alicante”, rijdt men rechts.

De uitzondering van de “Chicago-North-Western” wordt verklaard door het feit dat de aanleg van dit net door de Engelsen gefinancierd werd. Laten wij, daarentegen aanstippen dat de treinen van de “London en Greenwich”, een Engelse private spoorwegmaatschappij, een tijd lang rechts reden. Toen deze maatschappij verdween, voerden de Engelsen veranderingen uit om de treinen ook daar links te laten rijden. Het bedrag van de hieruit voortspruitende nutteloze uitgaven was zo hoog dat de Zwitsers die, onder invloed van Duitsland, het “rechts houden” meenden in te voeren, hun ontwerp lieten varen.