Afdrukken van documenten

De bureaus van het centraal bestuur en van de groepen beschikken, benevens over onze drukkerij en de schrijfmachines, nog over verschillende andere middelen om documenten te reproduceren [1].

 Duplicatie

Cyclostyle of machine voor het afdrukken van stencils

Met die machine kunnen 15 tot 1.500 verzorgde afdrukken worden bekomen. Bij het centraal bestuur wordt ze gebruikt om een klein aantal exemplaren te maken van omzendbrieven, nota’s en andere bescheiden. In de groepen en uitvoerende diensten worden daarmee afdrukken gemaakt van dienstbescheiden zoals groepsberichten, plaatselijke onderrichtingen, bestekken en plaatselijke publikaties van de treindienst. Het is het gemakkelijkste en zuinigste afdrukmiddel voor kleine oplagen.

Duplicator met alcohol

Met de duplicator met alcohol, van een gelijkaardig type als de cyclostyle, kunnen afdrukken worden bekomen van een cliché opgemaakt met hectografisch carbonpapier dat op de keerzijde van een blad gestreken papier is aangebracht (tekst wordt omgekeerd afgedrukt).

Het cliché, dat bevestigd is op de trommel van de duplicator, gaat eerst over een stuk vilt of een tweede trommel gedrenkt met alcohol, neemt dan een blad papier mee waarop het een zeer dunne laag afzet van de door de alcohol opgeloste hecfografische stof van het cliché.

Met geperfectioneerde machines (met 2 trommels waarvan een voor het bevochtigen en de andere voor het afdrukken) kan een oplage van ongeveer 200 exemplaren worden bekomen; met gewone machines (bevochtiging door vilt) daarentegen telt een oplage niet meer dan 50 goede exemplaren.

Dat stelsel is zeer zuinig en biedt de mogelijkheid wederbruikbaar papier te verwerken; de teksten verbleken evenwel bij daglicht.

 Lichtzinkdruk (fotozincografie)

Machine voor het afdrukken van kartonnen of metalen clichés

Het stelsel is gebaseerd op het feit dat water en vet elkaar afstoten. Het cliché wordt bij het begin van het werk bevochtigd met een zachte spons en gaat over een vochtige rol alvorens in aanraking te komen met de inktrol; de bevochtigde blancodelen nemen geen inkt op, terwijl de bedrukte delen de inkt opslorpen en “omgekeerd” afgedrukt worden op een trommel die op haar beurt de tekst “recht” afdrukt op het drukpapier.

De oplage met kartonnen cliché is beperkt tot ongeveer 10.000 exemplaren. Sommige firma’s leveren kartonnen clichés waarvan de hoedanigheid en bijgevolg de prijs het aantal te maken afdrukken bepalen. Met de door middel van fotografie bekomen metalen clichés (aluminium of zink) kunnen oplagen tot ongeveer 20.000 exemplaren worden verkregen.

Die drukmethode wordt toegepast voor bestekken (bij voorbeeld, blijvende teksten die veel gebruikt worden) en voor omzendbrieven of nota’s die bijzonder goed verzorgd moeten zijn.

 Fotoafdruk

Er worden vier verschillende soorten van fotoafdrukmachines gebruikt.

1. “Gevacopy”-stelsel

Dit stelsel vergt het gebruik van een afdruktoestel, een fixeerbad en een waterkom.

De fotoafdruk wordt bekomen met doorvallend licht, wanneer het oorspronkelijk bescheid alleen op de voorzijde is opgemaakt; in het tegenovergesteld geval wordt de afdruk verkregen door weerkaatsing.

Bij rechtstreekse afdruk wordt een negatief bekomen (wit op zwarte grond) en bij onrechtstreekse afdruk, dus via het negatief, wordt een positief bekomen (zwart op witte grond).

Het negatief kan opnieuw gebruikt worden.

2. “Develop”-stelsel

Dit stelsel vergt, benevens het afdruktoestel, een bijzonder ontwikkeltoestel met fixeerbad, alsmede “negatief” en “positief” papier. Het negatief wordt door weerkaatsing belicht zoals bij het “Gevacopy”-stelseI. Na de belichting wordt het negatief, bij het verlaten van het bijzonder ontwikkeltoestel, een tiental seconden tegen het positief gedrukt.

Het negatief kan niet opnieuw gebruikt worden.

3. De “Secretary”

De Secretary is een elektrisch fotoafdruktoestel. De fotoafdruk van een bescheid wordt in slechts 6 seconden bekomen door de weerkaatsing van infrarode stralen.

Ofschoon dit toestel zeer praktisch is, kunnen ermee geen afdrukken worden gemaakt van niet gemetalliseerde inkt, noch van teksten in blauwe, violette, rode, groene, gele en bruine kleur.

4. “O.C.E.”-stelsel

Het “O.C.E.”"-toestel is een zeer geperfectioneerd apparaat dat bestaat uit een gesynchroniseerd afdruktoestel en ontwikkeltoestel.

De fotoafdruk van een bescheid dat alleen op de voorzijde bedrukt is op voldoend doorschijnend papier, kan verkregen worden met doorvallend licht bij rechtstreekse afdruk. Andere bescheiden zijn slechts geschikt voor afdruk door weerkaatsing bij onrechtstreekse afdruk met een stripfilm.

 Machines voor het afdrukken van plans

Bij de machines voor het afdrukken van plans door middel van gevoelig papier wordt een doorschijnend cliché op calqueerpapier of linnen gebruikt.

Er bestaan twee stelsels: het stelsel met ammoniak, het z.g. “vochtig” stelsel en het stelsel met zuurbad, het z.g. “half-vochtig” stelsel.

De bescheiden verkregen door de methode met ammoniakdampen zijn niet lichtecht en mogen derhalve niet lang in het daglicht en vooral in het zonnelicht blijven liggen. Daarentegen zijn de doof de halfvochtige methode bekomen bescheiden luchtecht en goed bestand tegen de inwerking van het licht.

Een oplage verkregen door de methode voor het afdrukken van plans mag, om zuinig te zijn, niet meer tellen dan 50 exemplaren voor de formaten A5, A4 of A3, 40 exemplaren voor formaat A2 en 30 exemplaren voor formaat A1.