De automatische grafikering van het treinverkeer

Het toezicht op de trafiek van een spoorweglijn berust bij een dispatcher. Deze controleert de goede rit der treinen die allen op zijn papieren aangeduid zijn met een vertrek- en een aankomstuur; de taak van de dispatcher bestaat erin de dienstregeling zo best mogelijk te doen naleven. In geval van vertraging of storing moet hij dadelijk maatregelen treffen om de normale toestand snel te herstellen.

De vlotheid van de trafiek hangt aldus veel af van zijn lange ervaring en van zijn koelbloedigheid. Het is daarom maar heel normaal dat men hem de beste uitrusting ter hand stelt die het hem moet mogelijk maken het hoofd te bieden aan een verscheidenheid van problemen en toestanden.

Het spreekt vanzelf dat de dispatcher, om zijn taak doeltreffend te kunnen vervullen, op elk ogenblik de positie van de treinen moet kennen. Hij beschikt hiertoe over een theoretische grafiek, waarvan hij, in functie van de tijd, de plaats kan aflezen waar een bepaalde trein zich zou moeten bevinden. Hij moet zich echter ervan vergewissen of dit in werkelijkheid ook zo is! De blokposten, de seinhuizen houden hem telefonisch op de hoogte langs een speciale kringloop, de dispatchingkring.

Maar op het gebied van de seingeving worden de oude installaties thans meer en meer vervangen door automatische blokposten en, aan de knooppunten der lijnen en in de belangrijke stations, geconcentreerd in moderne “al relais”-seinhuizen.

De seinhuizen die de positie van de treinen opgeven worden aldus hoe langer hoe schaarser en het aantal aan de dispatcher verstrekte inlichtingen ondergaat natuurlijk hetzelfde lot.

Laten wij nu even de lijn tussen twee seinhuizen wat nader beschouwen. Wij vinden er spoorstroomkringen die de lijn in baanvakken verdelen en die het automatisch blokstelsel mogelijk maken. Door die spoorstroomkringen kan men te weten komen of een trein zich in het baanvak bevindt ofwel of het baanvak vrij is.

Een moderne techniek gebruikt relais gepaard met de spoorstroomkringen voor de automatische grafische voorstelling. Met dit stelsel kunnen de spoorstroomkringen bestendig ondervraagd worden over de staat van hun bezetting. Langs een dradenpaar van de telefoonkabel worden die inlichtingen naar het dispatchingcentrum gezonden waar zij tegen grote snelheid (ongeveer 160 ondervragingen per seconde) aankomen om er kleine, schuins geplaatste hamertjes zodanig te doen kloppen dat een echte grafiek van de treinrit in functie van de tijd zich automatisch aftekent voor de ogen van de dispatcher naarmate de trein vordert.

Deze grafiek geeft een beeld van de werkelijke rit der treinen. De dispatcher hoeft niets anders te doen dan ze te vergelijken met de theoretische grafiek om aanstonds te bemerken of de trein vertraging heeft of niet. Hij is dus van zijn saaie telefoonwerk ontlast en kan zich volledig toeleggen op zijn ware taak: de leiding over de lijn. Thans beschikt hij, bovendien, over veel meer inlichtingen dan vroeger toen dit wegens het tamelijk beperkt aantal seinhuizen niet mogelijk was.

Deze verwezenlijking is alleen te danken aan een moderne en flink bestudeerde uitrusting die voor het ogenblik te Antwerpen in werking is en het treinverkeer op de lijn 25 registreert.

Andere lijnen zullen binnenkort met gelijkaardige installaties uitgerust worden.