België: Verbetering van de waakzaamheidscontrole

De krokodil is een langwerpig metalen toestel (vandaar zijn naam) dat in de aslijn van het spoor nabij een waarschuwingssein geplaatst wordt. De elektrische stand van de krokodil hangt af van de door het sein vertoonde aanduidingen. Bij de doortocht van een tractievoertuig komt het toestel in contact met een registreerapparaat in de bestuurderscabine; dit contact ontstaat door middel van een metalen „borstel” die onderaan de kast van het krachtvoertuig gemonteerd is.

Aanvankelijk was het registreerapparaat enkel gevoelig voor de positieve polariteit van de krokodillen.

Daarom stonden de krokodillen onder positieve spanning als het waarschuwingssein aanwees dat bij het volgende sein gestopt of vertraagd moest worden. Als een krachtvoertuig in die omstandigheden een waarschuwingssein voorbijreed, moest de bestuurder de waakzaamheid aangetekend hebben alvorens het sein te bereiken en vervolgens een fluittoon doen ophouden die bij het rijden over de krokodil ingeschakeld werd. Het niet aantekenen van de waakzaamheid kon op de registreerband van het toestel ontdekt worden.

Als het waarschuwingssein geen enkele beperking bij het volgend sein oplegde, was de krokodil buiten spanning. Wanneer een krachtvoertuig in die omstandigheden een waarschuwingssein voorbijreed, gebeurde er niets daar het registreertoestel niet werkte. Zulks was eveneens het geval wanneer een krokodil buiten spanning gesteld werd wegens een toevallige oorzaak (gebroken elektrische kabel, storing in de elektrische voeding, enz.).

Hierdoor konden gevaarlijke toestanden ontstaan, bijvoorbeeld in geval van mist.

Einde 1968 werd er beslist het geheel „krokodil-registreertoestel” een nauwkeurige aanwijzing te laten verstrekken, zelfs wanneer het waarschuwingssein geen enkele beperking oplegt bij het volgende sein.

Daartoe moet aan de toestellen een dubbele wijziging worden aangebracht:

• De krokodil wordt onder negatieve spanning gezet als het waarschuwingssein de doorrit zonder beperking aangeeft;
• Het registreertoestel wordt gevoelig gemaakt voor de aangelegde negatieve spanning. Als een krachtvoertuig over een negatief geladen krokodil rijdt, wordt op de registreerband een bijzonder teken afgedrukt en weerklinkt er een gonslag in de stuurpost.

In die omstandigheden, en ongeacht de stand van het overeenstemmend sein, betekent het uitblijven van een aanduiding bij het rijden over een krokodil, dat de installatie gestoord is. Het uitblijven van een geluidsaanduiding zal dus niet meer ten onrechte kunnen worden opgevat als een toelating om zonder beperking tot aan het volgende sein te mogen doorrijden.

De wijziging van de krokodillen en registreertoestellen is aan de gang. Op dit ogenblik hebben meer dan 70 % van de In dienst zijnde toestellen de nodige aanpassing ondergaan.