De dienstregelingen van de internationale goederentreinen

De treinen vervoeren dagelijks de uiteenlopendste goederen naar alle uithoeken van het vasteland.

Je begrijpt best dat de internationale dienstregelingen die ze hierbij in acht nemen, niet zo maar lukraak worden opgesteld, maar integendeel steunen op overleg onder de verschillende spoorwegnetten.

Om die reden bestaat er een «Europese Goederentreindienstconferentie», ook bekend onder het initiaalwoord CEM. In het Duits (Frans en Duits zijn de twee officiële voertalen van de Conferentie), staan dan de letters EGK voor Europäische Güterzugfahrplan-konferenz.

De oorsprong van de CEM moet worden gezocht in de nasleep van de oorlog 14-18. Wegens het uiteenvallen van het Oostenrijks-Hongaarse Keizerrijk verliep het zeer intense verkeer van en naar Trieste in erbarmelijke omstandigheden. Om dat te verhelpen besloten de CSD (Tsjechoslovaakse Spoorwegen), de FS (Italiaanse Spoorwegen) en de JZ (Joegoslavische Spoorwegen) jaarlijks vóór het van kracht worden van de dienstregelingen te vergaderen, ten einde verbindingen tot stand te brengen die de snelheid en de regelmatigheid van het verkeer moesten garanderen.

Die spoorwegnetten, waarbij zich ook de MAV (Hongaarse Spoorwegen) voegden, vergaderden voor de eerste keer in januari 1924. Uit die tijd dagtekent de CEM.

Langzamerhand sloten andere netten aan bij de organisatie, zoals o.m. de NMBS die lid werd in 1928.

Op dit ogenblik telt de CEM, die in 1974 haar 50e verjaardag vierde, 24 netten, d.w.z. al de Europese netten behalve die van de USSR, Albanië, Finland en Portugal (de twee laatste zijn evenwel door een buurnet vertegenwoordigd), alsmede Interfrigo en Intercontainer.

 De cem als organisatie

De CEM wordt beheerd door een administratie die belast is met het voorzitterschap dat haar opgedragen wordt voor 6 jaar en waarvoor ze herkiesbaar is. Sedert de oprichting van de CEM werd die taak onafgebroken toevertrouwd aan de CSD (Tsjechoslovakije) ; de huidige voorzitter van de CEM, de heer Kotora, is directeur van de Dienst Exploitatie van de CSD. De administratie die belast is met het voorzitterschap, leidt alle activiteiten van de CEM, staat in voor het administratieve bestuur ervan en vertegenwoordigt de CEM in haar betrekkingen met andere organisaties.

Die zittende administratie wordt in haar taak bijgestaan door een «Bestendige Groep», samengesteld uit verteegenwoordigers van zeven aangesloten netten.

Indien nodig wordt een «Studie-groep» opgericht om sommige wel bepaalde problemen op te lossen.

Elk aangesloten net wordt vertegenwoordigd door een afvaardiging, bestaande uit een delegatiehoofd en één of meer leden.

 Haar werking

Overeenkomstig haar statuten komt de CEM om de 2 jaar in de loop van de herfst in plenaire vergadering bijeen. Die plenaire vergadering verenigt de afgevaardigden van alle aangesloten netten en organisaties.

De besluiten worden genotuleerd in de twee voertalen. De beslissingen worden genomen bij meerderheid van stemmen, met dien verstande dat elk aangesloten net beschikt over een aantal stemmen dat evenredig is met de belangrijkheid van de geëxploiteerde lijnen. Deze plenaire vergaderingen behandelen problemen van algemene aard. De concrete verkeerskwesties worden behandeld in «groepsvergaderingen».

En dan is er ook nog een «Redactie-comité» dat elk jaar in de lente vergadert. In overleg met al de netten en met inachtneming van de in plenaire vergadering genomen beslissingen, maakt dit Comité de manuscripten persklaar van de LIM-dienstregelingen (er zijn nagenoeg 6 000 belangrijke verbindingen tussen Europese landen), van de TEEM-dienstregelingen (129 Europese goederensneltreinen) en van de TEC-dienstregelingen voor het gecombineerd vervoer spoor/weg (550 verbindingen in Europa).

De werkgroepen, van hun kant, vergaderen naargelang van de noodwendigheden.

 Concrete resultaten

Elk jaar publiceert de CEM het „Internationaal Goederentreindienstboek”, het zogenaamde LIM-boekje (overigens de reden waarom tot in 1969 de CEM doorgaans met het letterwood LIM aangeduid werd). Dit treindienstboek bevat de internationale goederendienstregelingen voor heel Europa; elke administratie haalt er de verbindingen uit die voor haar net van belang zijn en publiceert dan ten behoeve van haar cliënteel een gedeeltelijk LIM-boekje. De CEM publiceert eveneens de TEEM-dienstregelingen (trans-europ-express-„goederen”) en de TEC-dienstregelingen (trans-europ-containers).

Buiten het opmaken van de dienstregelingen, die optimale vervoersvoorwaarden mogelijk maken, legt de CEM zich toe op het bestuderen van problemen van meer algemene aard die hetzelfde doel hebben, zoals de analyse van de verkeersstromen, de nummering van de internationale treinen, het uitwerken van een vervoersysteem met gewaarborgde termijn, enz.

Het resultaat of zelfs al het verloop van die onderzoekingen wordt verslagen; achteraf wordt het relaas dan door de CEM uitgegeven.

 De vergadering te Brussel

De plenaire zittingen van de CEM hebben afwisselend plaats op de zetel van de verschillende aangesloten netten.

De vergadering van 1976 werd gehouden te Brussel (de vorige Belgische zitting dateert van 1958). Er waren 80 deelnemers. De vergadering werd gehouden in de grote zaal van het nieuwe directiegebouw van de NMBS in de Frankrijkstraat. Deze zaal is zo ingericht dat alles ertoe bijdraagt om de werksfeer aangenaam te maken: en dat was ze ook. De plenaire openingsvergadering en de slotzitting werden voorgezeten door de heer Vanhee, directeur-generaal, bijgestaan door de heer Marchal, directeur van de Exploitatie.

Tijdens zijn welkomstoespraak wees de Directeur-Generaal op het belang dat hij hecht aan de werkzaamheden van de CEM, niet alleen vanwege haar doorslaggevende rol bij het goederenvervoer, doch ook om de nauwere banden die ze smeedt onder mensen van alle landen die zich inspannen voor dezelfde taak.

We zullen hier niet nader ingaan op de technische debatten waaraan de leek toch niets heeft. Laten we alleen maar aanstippen dat al de gestelde problemen er een oplossing kregen, wat ontegensprekelijk een uitstekend resultaat is, als je weet hoe uiteenlopend de zienswijzen en de belangen van het geheel van de Europese netten uiteraard zijn. Wat er onze gasten na al dat vergaderen nog aan vrije uurtjes restte, besteedden ze aan een bezoek aan Brussel en aan enkele andere nationale bezienswaardigheden. Heus, het aangename mag ook wel eens aan het nuttige gepaard worden.

Tot slot werd er afspraak gemaakt voor de volgende herfst in Rotterdam, waar de CEM ongetwijfeld met andere problemen zal worden geconfronteerd.