België

Zoals wij in onze vorige rubriek meedeelden, verhuizen 106 van onze K1-rijtuigen naar Marokko. Daarom even deze korte historische terugblik op dit onverwoestbaar rijtuigtype.

In de jaren 1933/1935 liet de NMBS in totaal 342 zware stalen rijtuigen bouwen voor massaal verkeer op langere afstanden. De rijtuigen kregen ruime balkons en 4 X 2 deuren.

De studiebureaus OBEM, Baume et Marpent, Nivelles, Energie, La Dyle, Anglo-Franco-Belge waren bij het ontwerp van de K1 betrokken. De constructeurs Baume et Marpent, Nivelles, Energie, La Dyle, Braine-le-Comte, Enghien St Eloi, La Brugeoise (Brugge), Familleureux en Anglo-Franco-Belge bouwden ze.

Baume et Marpent bouwde en ontwierp het prototype, de HV 23001. De serie telde zes versies: A’s, B’s, C’s, AB’s, BD’s en CD’s. De bagage-afdelingen (in vakjargon aangeduid met D) hadden een verhoogde uitkijk. In een aantal bevond zich zelfs een tolafdeling niettegenstaande de K1’s enkel voor binnenlands verkeer bestemd waren.

In de loop der jaren ondergingen de K1’s verscheidene aanpassingen. Zo was er bij de opheffing van de derde klas een verschuiving van C naar B en van B naar A. De typische eersteklasafdelingen in de AB’s werden overbodig zodat de AB’s volledig A werden. Enkele K1’s kregen een snackbar-afdeling. De originele stoomverwarming werd op een deel van de K1-vloot uitgebreid met elektrische radiatoren.

124 K1’s werden gemoderniseerd en uitgerust met elektrische luchtverwarming. Ze werden bovendien geschikt gemaakt om op netten met een ander stroomsysteem te kunnen rijden.

Einde van de jaren vijftig werden de primaire en secundaire ophangingen aangepast. De glijlagers werden vervangen door rollagers, zodat de topsnelheid van de Kl’s tot 140 km/u. kon worden verhoogd.

Onder een dertigtal K1’s kwamen Schlieren-draaistellen, type 25, die eveneens 140 km/u. mogelijk maakten.

Een deel lichtjes aangepaste K1’s reden destijds regelmatig in bedevaarttreinen naar Lourdes en in o.m. Intersoc-treinen naar Zwitserland.

Voorlopig blijven nog 117 gemoderniseerde K1’s in dienst. Hiervan zijn er 55 A’s, 4 AB’s, 35 AD’s, 15 ADR’s (met restauratie) en 8 BD’s.